Το πρόβλημα του Marvel Cinematic Universe

Το Thor: Ragnarok κάνει πρεμιέρα στις ελληνικές αίθουσες με τις διθυραμβικές κριτικές να μας θυμίζουν ότι είναι φαινομενικά αδύνατο για την Marvel να φτιάξει μια ξεκάθαρα κακή ταινία. Μάλιστα με την νέα της προσθήκη στο MCU, καταφέρνει να αναζωογονήσει το ενδιαφέρον για τον Thor, του οποίου οι solo ταινίες μέχρι τώρα θεωρόντουσαν οι πιο αδύναμες της Marvel. Παρόλα αυτά ένας κοινός παράγοντας που παρατήρησα σε όλες τις κριτικές με ανησύχησε κάπως. Μιλάω συγκεκριμένα για το έντονο κωμικό στοιχείο της ταινίας, το οποίο έχει διχάσει τους κριτικούς. Φυσικά μην έχοντας δει την ταινία δεν θα κάνω κάποιο σχολιασμό πάνω σε αυτό, αλλά μου δίνεται μια ευκαιρία να μιλήσω εκτεταμένα για ένα πρόβλημα των ταινιών του MCU που με ενοχλεί. Μερικές φορές εξαιτίας της συντριπτικής υποστήριξης που απολαμβάνει η Marvel, τόσο από το κοινό όσο και από τους κριτικούς, είναι εύκολο να αγνοήσει κανείς τα ξεκάθαρα προβλήματα που έχει η φόρμουλα τους. Φυσικά το MCU δεν πλησιάζει σε κανένα σημείο το εκτροχιασμένο τρένο που είναι το DCEU μέχρι τώρα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι άξιο κριτικής.

Όπως προείπα η φόρμουλα της Marvel έχει θέματα τα οποία, μετά από 16 ταινίες, έχουν γίνει ενοχλητικά εμφανή. Πάνω κάτω κάθε ταινία του MCU ακολουθεί μια ευδιάκριτη δομή και δύσκολα ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες. Η ιστορία περιστρέφεται συνήθως γύρω από τον πνευματώδη, ανεύθυνο ήρωα ο οποίος, ερχόμενος αντιμέτωπος με μια ελαφρώς διαφορετική εκδοχή του εαυτού του, θα μάθει να αντιμετωπίζει τις ευθύνες του. Κάποιος χαρακτήρας θα πεθάνει μόνο και μόνο για να αναστηθεί σε αυτή ή σε κάποια επόμενη ταινία και το τέλος θα σηματοδοτηθεί από μια τεράστια μάχη, με αφθονία CGI, ενάντια στον αδιάφορο κακό. Μερικά tease εδώ και εκεί για τις επόμενες ταινίες και είμαστε έτοιμοι. Τώρα παρότι όλα αυτά είναι υπαρκτά προβλήματα, προσωπικά μπορώ να τα αγνοήσω αν η ταινία είναι συνολικά διασκεδαστική. Αυτό όμως που με ενοχλεί περισσότερο απ’ όλα είναι το χιούμορ σε ακατάλληλες στιγμές.

Πιθανά δεν υπάρχει δημιουργός ο οποίος να έχει αφήσει τόσο έντονα το στίγμα του στις ταινίες της Marvel, όσο ο Joss Whedon. Παρά την επιτυχία της Πρώτης Φάσης του MCU, ήταν το Avengers του Whedon που εκτόξευσε τα κέρδη και τη δημοφιλία του franchise. Παρόλα αυτά θεωρώ ότι το στύλ του έχει δημιουργήσει το πρόβλημα που προανέφερα. Δεν αμφισβητώ την τεχνική κατάρτιση του Whedon, αλλά εξετάζοντας το έργο του είναι εύκολο να συμπεράνει κανείς, πως όταν δεν νιώθει σίγουρος ότι θα αποσπάσει μια συναισθηματική αντίδραση από το κοινό, προτιμά την εύκολη λύση του αστείου. Τώρα θα αναρωτιέστε γιατί γίνομαι κυνικός. Υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τα αστεία; Μα και βέβαια όχι, τουλάχιστον όταν τα αστεία δεν στερούν την δραματική ένταση απ’ τη σκηνή. Βλέπετε, ακόμα και μέσα σε μια ταινία, υπάρχει ο κατάλληλος τόπος και χρόνος για αστεία και πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός με το πως ενσωματώνεις το χιούμορ σε μια ταινία δράσης. Αν γεμίσεις το αποκορύφωμα της ταινίας με one-liners και αστειάκια, εξαφανίζεις κάθε αίσθηση αγωνίας και κινδύνου που μπορεί να ένιωθε ο θεατής.

Ο Joss Whedon και οι υπόλοιποι σεναριογράφοι της Marvel πιθανά δεν νιώθουν σίγουροι ότι το mainstream κοινό θα πάρει στα σοβαρά τις ανησυχίες και τις συγκρούσεις υπερηρώων ντυμένων σε παράξενες φορεσιές. Έτσι προσθέτουν μια πληθώρα σαρκαστικών ατακών ακόμα και όταν λειτουργούν εις βάρος της ιστορίας. Μπορεί η Wonder Woman να παρουσιάζει μια πληθώρα προβλημάτων, αλλά τουλάχιστον είχε το θάρρος να πάρει τον εαυτό της στα σοβαρά όταν έπρεπε, πράγμα το οποίο δεν μπορώ να πω για την μέση ταινία της Marvel. Μια από τις πιο πρόσφατες περιπτώσεις αυτού του φαινομένου στο MCU αποτελεί το τέλος του Guardians of the Galaxy. Αν και λάτρεψα την ταινία, δεν μπορώ να αγνοήσω ότι η τελική μάχη είναι γεμάτη αστεία που στην καλύτερη αποσπούν από το συναισθηματικό πυρήνα της ταινίας. Με όλη την ταινία όμως να διατηρεί έναν αρκετά ανάλαφρο τόνο μπορώ κάπως να το παραβλέψω. Ένα πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα όμως είναι η τελική μάχη στο Avengers: Age of Ultron.

Έχοντας μόλις υποστεί την πρώτη τους ήττα σαν ομάδα στα χέρια του Ultron και με το κάθε μέλος να έχει τα δικά του προβλήματα, οι Avengers προσπαθούν να αποτρέψουν την ολοκληρωτική καταστροφή του κόσμου. Με τόσο σοβαρές συνθήκες πως γίνεται λοιπόν όλοι οι χαρακτήρες να αστειεύονται συνεχώς; Κατά τη διάρκεια της μάχης βιώνουμε την καταστροφή μιας πόλης, τον χαμό πολλών κατοίκων, μέχρι και το θάνατο ενός από τους ήρωες. Όλα αυτά σε συνδυασμό με τον Hawkeye να συζητά την ανακαίνιση που θα κάνει στο σπίτι του και τους υπόλοιπους Avengers να κάνουν αστειάκια. Όταν οι ίδιοι οι χαρακτήρες δεν μπορούν να πάρουν την κατάσταση στα σοβαρά πως θα την πάρει ο θεατής; Αν όμως το κοινό διασκεδάζει ανεξαιρέτως τότε τι με ενδιαφέρει εμένα; Με νοιάζει γιατί βρισκόμαστε στη δέκατη έβδομη προσθήκη του MCU, με ταινίες που κοστίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για να φτιαχτούν. Κατά τη γνώμη μου όλη αυτή η προσπάθεια θα έπρεπε να προσφέρει κάτι πιο ουσιώδες από απλή διασκέδαση.

 

 

Ας δούμε λίγο το Civil War. Ποια από τις δύο μάχες σας άφησε μεγαλύτερο αντίκτυπο, η μάχη στο αεροδρόμιο ή η μάχη του Cap με τον Iron Man; Είμαι πρόθυμος να υποθέσω ότι οι περισσότεροι απαντήσατε τη δεύτερη και θα εξηγήσω γιατί. Σε μια αρκετά σοβαρή ταινία μέχρι εκείνο το σημείο φτάνουμε στο κύριο θέμα της, τον Εμφύλιο Πόλεμο των Avenger. Υποτίθεται ότι θα δούμε μια δραματική μάχη ανάμεσα σε συνεργάτες χρόνων, που παλιότερα πολεμούσαν ο ένας πλάι στον άλλο και τώρα τους φέρνουν αντιμέτωπους τα πιστεύω τους. Αντίθετα αυτό που μας προσφέρει το Civil War θυμίζει περισσότερο φιλική προπόνηση των Avengers. Οι χαρακτήρες παλεύουν με τους φίλους τους και επιλέγουν να κάνουν πλακίτσα, μετατρέποντας μια δυνητικά συναισθηματική σκηνή σε διαγωνισμό ατάκας. Αυτή η ξαφνική αλλαγή τόνου δεν πάει απλά κόντρα στην ταινία, αλλά στερεί οποιοδήποτε αντίκτυπο θα μπορούσε να έχει αυτή η σύγκρουση. Ξεκαρδιστική σκηνή; Ναι! Θα μπορούσε να είναι πολλά περισσότερα;  Η ταινία απαντά από μόνη της στην ερώτηση με τη μάχη του Cap ενάντια στον Iron Man. Παγιδευμένοι και οι δύο σε μια πλεκτάνη και έχοντας ο καθένας τους  κατανοητούς λόγους του, οι δύο πρώην συμπολεμιστές συγκρούονται. Δεν υπάρχει χώρος για αυτοσαρκαστικά αστεία και πνευματώδεις ατάκες. Το αποτέλεσμα είναι κατά τη γνώμη μου μια από τις σπάνιες, συγκινητικές στιγμές του MCU.

Εν τέλει όλα είναι θέμα ρίσκου. Η Marvel πρέπει να εμπιστευτεί τη δύναμη του υλικού της και να δώσει στον κόσμο κάτι διαφορετικό, κάτι που θα αφήσει ένα μόνιμο αντίκτυπο. Δεν υπάρχει λόγος να κρατά το χεράκι του κοινού της με αστεία. Ας εμπιστευθεί το κόσμο να πάρει την ταινία στα σοβαρά δίχως αυτά και ας τα χρησιμοποιήσει μόνο όταν χρειάζεται. Μπορεί οι ταινίες των X-Men που διαχειρίζεται η Fox να μην είναι συστηματικά καλές, αλλά έχουν την ικανότητα να προσφέρουν κάτι ξεχωριστό. Το είδαμε και φέτος με το Logan. Βέβαια δεν μπορώ να πω ότι το MCU δεν έχει βελτιωθεί. Επιτέλους έβαλαν λίγο χρώμα στις ταινίες τους και επέτρεψαν σε δημιουργικούς ανθρώπους όπως ο James Gunn και ο Taika Waititi να κάνουν την δουλειά τους ( αν και ακόμα δεν τους έχω συγχωρέσει που δεν άφησαν τον Edgar Wright να τελειώσει το Ant Man). Αφού όμως οι ταινίες τους έχουν πολύ μέλλον ακόμα, υπάρχει χώρος για περαιτέρω βελτίωση. Το χιούμορ είναι ένα πολύτιμο εργαλείο το οποίο, εφόσον χρησιμοποιηθεί σωστά, μπορεί να κάνει μια ταινία δέκα φορές πιο διασκεδαστική. Αν όμως παρεμβαίνει συνεχώς στις πιο σοβαρές στιγμές, κρατάει την ταινία μακριά από αυτό που θα μπορούσε να είναι.

Ορέστης